علیرضا قرایی

ساخت و ساز به هرگونه فعالیت مرتبط با ساخت و احداث ساختمان­ ها و تجهیزات مرتبط با آن­ها اشاره دارد. این صنعت به طراحی، ساخت، بازسازی، تعمیر، نگهداری و مدیریت ساختمان­ ها، تاسیسات و زیرساخت­های آن­ها می­ پردازد.

صفر تا 100 ساختمان سازی

معمولا تمام افراد تنها نامی از ساخت و ساز و صنعت ساختمان سازی شنیده­اند و کمتر کسی پیدا می­ شود که با مراحل و ابعاد کامل این فرایند آشنایی داشته باشد. 

مراحل ساختمان بسته به این­که ملک نیاز به تخریب دارد یا به صورت زمین مورد استفاده قرار گرفته، متفاوت است اما به طور کلی، صفر تا صد مراحل ساختمان سازی عبارتند از:

گرفتن پروانه ساخت و مجوز تخریب ساختمان و نوسازی

در صورتی­که قصد تخریب ملک را دارید باید برای دریاف مجوز تخریب و نوسازی و هم­چنین پروانه ساخت آن اقدام کنید. در غیر این­صورت، برای دریافت مجوز ساختمان باید به شهرداری مراجعه کرده و با ارائه مدارک مالکیت خود، عوارض شهرداری ملک را کامل پرداخت کنید. 

پس از آن بازرسین شهرداری از ملک بازدید کرده و با تعیین حد و حدود، مشخص می­ کنند که تا چند طبقه برای ساخت مجاز هستید. هم­چنین اگر ملک نیاز به عقب نشینی داشته باشد در این مرحله توسط بازرسین تعیین می­ شود. 

گواهی پروانه ساخت ساختمان بسیار اهمیت دارد و اگر بدون آن عملیات ساخت و ساز آغاز شود، مرتکب عملی غیرقانونی شده ­اید و پروژه­ی شما در هر مرحله ای توسط مراجع ذی­صلاح توقیف می­ شود. 

برای دریافت این گواهی، باید مدارک لازم را به شهرداری ارائه کنید و پس از دریافت تاییدیه­ های مورد نیاز، مجوز ساخت به شما داده می­ شود. 

تهیه نقشه و پلان

برای تهیه­ نقشه و پلان باید اطلاعات کامل ملک مثل ابعاد آن، متراژ، تعداد طبقات و... به شهرداری ارائه شوند. برای این­کار باید از شرکت­های دفتر مهندسی یا مهندسین معماری درخواست کنید که نقشه و پلان ملک را طبق ضوابط شهرداری و براساس نقشه­ای که کارشناس دستور داده، طراحی کنند. 

نقشه­ نهایی باید به شهرداری فرستاده شود تا در صورت نیاز به اصلاح تغییر کرده و در غیر این­صورت تاییدیه نقشه صادر شود. 

تخریب ساختمان

در مرحله­ بعد نوبت به تخریب ساختمان و گودبرداری آن است. در این مرحله پس از تخریب، گودبرداری به شکل کاملا اصولی توسط نیروهای فنی و مهندسی انجام شده و مرحله­ی مقاوم سازی زمین انجام می­ شود. 

اجرای فونداسیون و سفت کاری ساختمان

پس از گودبرداری نوبت به آرماتوربندی و اجرای فونداسیون می ­رسد. در این مرحله میلگردها و محصولات فلزی به یکدیگر متصل می شوند و سپس بتن فونداسیون ریخته می­ شود. این کار برای بالا بردن مقاومت ساختمان و افزایش استحکام آن است. 

سپس اسکلت فلزی ساختمان توسط مهندسین مجرب ساخته می­ شود و به ترتیب پس از آن برای ساخت سقف ساختمان و دیوارها اقدام می­ کنند. تمام این مراحل به سفت کاری ساختمان شناخته می­ شوند. 

تاسیسات ساختمانی

این مرحله باید قبل از نازک کاری ساختمان انجام شود. در این بخش کانال کشی سیستم تهویه، لوله کشی آب و فاضلاب، لوله کشی گاز، شوفاژ، برق کشی ساختمان و... انجام می ­شوند. هم­چنین کف سازی و شیب بندی کف پارکینگ و پشت بام نیز قبل از نازک کاری انجام می­ گیرند. 

اجرای نازک کاری ساختمان

در این مرحله تمام فعالیت­های مربوط به نمای ظاهری و پوشش نهایی ساختمان انجام می­ شوند. کاشی کاری، نقاشی، نصب در و پنجره، نصب سیستم­ های تهویه و گازرسانی، نصب سیستم روشنایی، عایق کاری و... از جمله فعالیت­ هایی هستند که در این مرحله قرار گرفته ­اند. 

دریافت گواهی پایان کار

 در آخرین بخش نیز پس از اتمام عملیات ساختمان سازی باید برای اخذ گواهی پایان کار اقدام کنید. برای این­کار کارشناس شهرداری تمام نقشه و پلان را با تمام موارد ایمنی و ساخت مطابقت داده و در صورت عدم مغایرت با دستور شهرداری، گواهی پایان کار برای شما صادر می­ شود. 

بدون داشتن این گواهی امکان دریافت انشعابات آب، برق و گاز را نداشته و هم­چنین انتقال سند ملک به غیر، مشکل خواهد بود. 

عملیات ساخت و ساز و ایمن سازی

هر نوع فعالیت مرتبط با ساخت و احداث ساختمان که پس از آن نیز به تعمیر و نگهداری تاسیسات یا بازسازی می پردازد در صنعت ساختمان جای گرفته ­اند. در عملیات های ساخت و ساز باید نکات ایمنی هم برای نیروی کار و هم برای عابرین فراهم شود. علاوه براین، باید تمام اصول و قواعد الزامی برای ساخت ساختمانی مستحکم و مقاوم، توسط مهندسین مربوطه رعایت شود. 

سوالات متداول

 اصطلاح ساخت و ساز چیست؟

به فعالیت‌های مرتبط با ساخت و احداث ساختمان و همچنین ارائه‌ی خدمات مربوط به تعمیر، بازسازی و نگهداری تاسیسات و تجهیزات ساختمان، عملیات ساخت و ساز می‌گویند.

ساختمان سازی چه مراحلی دارد؟

اخذ پروانه ساخت و مجوز تخریب و نوسازی، طراحی نقشه و پلان، تخریب ملک، اجرای فونداسیون و سفت کاری ساختمان، نصب تاسیسات ساختمانی، اجرای نازک کاری ساختمان و دریافت گواهی پایان کار.

نازک کاری ساختمان شامل چه مواردی است؟

شامل فعالیت‌های مربوط به روکش و پوشش ساختمان و نصب سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، نصب سیستم روشنایی، عایق کاری، کاشی‌کاری و... است. 

یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساخت یک ساختمان، تاسیسات آن است. تاسیسات ساختمانی در واقع آرامش و آسایش را برای ساکنین آن به ارمغان آورده و سبب سهولت زندگی در آن ملک می‌شود.

یکی از موارد مهمی که در هنگام ساخت ساختمان باید به آن توجه شود تاسیسات ساختمانی و کیفیت آن‌هاست. عدم استفاده از تاسیسات باکیفیت و مطلوب، مشکلات زیادی مثل آتش‌سوزی، نشت لوله‌های آب و... را برای ساکنین آن ساختمان به وجود می‌آورد. 

طراحی تاسیسات ساختمان

در طراحی تاسیسات ساختمانی به خصوص تاسیسات مکانیکی، عوامل مختلفی تاثیر دارند که شامل نوع معماری ساختمان، شرایط اقلیمی محل احداث، فیزیک و نحوه‌ی ساخت ساختمان هستند.

تاسیسات ساختمان باید به گونه‌ای طراحی شوند که هماهنگ با سیستم ساختمان به درستی کار کنند. درصورتی‌که تاسیسات به صورت درست و اصولی طراحی نشوند، طول عمر مفید ساختمان کاهش یافته و مشکلات اجتناب‌ناپذیری رقم می‌خورند. برای انجام این‌کار باید از مهندسین و متخصصین این حوزه کمک گرفته شود تا بر پایه‌ی تجربه و دانش خود عمل طراحی را انجام دهند.

انواع تاسیسات ساختمانی

از آنجا که تاسیسات ساختمان بسیار گسترده هستند. آن‌ها را به دو بخش کلی تاسیسات مکانیکی و الکتریکی تقسیم می‌کنند.

·   تأسیسات مکانیکی

تاسیسات مکانیکی مهم‌ترین بخش تاسیسات ساختمانی هستند و که به دو دسته‌ی تاسیسات مکانیکی صنعتی و تاسیسات مکانیکی ساختمانی تقسیم می‌شوند.

تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل سیستم انتقال آب و فاضلاب، تصفیه آب و تولید انرژی از سیالات است.

تاسیسات مکانیکی ساختمان نیز شامل مجموعه‌ای از تجهیزات است که سیستم داخلی ساختمان را برای آسایش ساکنین آن فراهم کرده و در صورت حذف این تاسیسات، ملک غیرقابل سکونت می­شود.  

·   تأسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)

این تاسیسات به منظور فراهم کردن دمای مطلوب برای ساکنین مورد استفاده قرار می‌گیرند. عملکرد این سیستم‌ها به این صورت است که گرما از شیء گرم‌تر به شیء سردتر در حال گردش است؛ مثل جریان آب که از سطح بالاتر به سطح پایین‌تر حرکت می‌کند.

دستگاه‌های تولیدکننده‌ی گرما با انتقال گرما به اطراف، سبب گرم شدن هوا شده و مولدهای سرما با انتقال سرما به محیط، هوای اطراف را خنک می­کنند.

از جمله اجزای تاسیسات گرمایشی و سرمایشی ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-        کمپرسور

-        کندانسور

-        اپراتور

-        دمنده فن

-        فیلتر

-        شیر انبساطی

و... .

پکیج‌های دیواری رایج‌ترین وسیله‌ی گرمایشی هستند که در اکثر خانه‌های مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

·    سیستم تهویه در تاسیسات حرارتی

سیستم تهویه برای هر نوع ساختمان متفاوت است. این سیستم به تامین هوای مطبوع داخل ساختمان کمک کرده و سبب خروج دی اکسید کربن و ورود اکسیژن به داخل ساختمان می‌شود. استفاده از این سیستم برای کنترل فشار هوا و جریان هوای تازه‌ی داخل ساختمان ضروری است.

این سیستم انواع و کاربردهای متفاوتی دارد که به شرح زیر هستند:

-        تهویه طبیعی (پنجره‌ها، دودکش، دودکش‌ها و...)

-        تهویه مکانیکی (انواع فن‌های نصب شده داخل ساختمان)

-        تهویه ترکیبی (ترکیب استفاده از تهویه طبیعی و مکانیکی)

·        تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)

این بخش از مهم‌ترین قسمت‌ها در تاسیسات ساختمانی محسوب شده و به عبارتی همان تاسیسات آب و فاضلاب است. برای جابه‌جایی آب در ساختمان، دو سیستم موازی وجود دارند که به صورت هماهنگ با هم کار می‌کنند. به این صورت که یک سیستم، آب تصفیه شده‌ی آشامیدنی را برای مصرف تامین کرده و سیستم دیگر ضایعات و فاضلاب داخل لوله‌ها را خارج می‌کند.

برای ساخت این تاسیسات باید انشعابات مختلفی از لوله‌های آب و فاضلاب مورد استفاده قرار بگیرند که به این ترتیب هستند:

-        لوله‌کشی آب مصرفی (آشامیدنی و...)

-        لوله‌کشی فاضلاب

-        لوله‌کشی هواکش فاضلاب

-        لوله‌کشی آب باران

·    تاسیسات گازرسانی

طراحی و نحوه‌ی لوله‌کشی سیستم گازرسانی ساختمان باید مطابق با استانداردهای شرکت ملی گاز ایران انجام شود. سیستم گازرسانی ، منطبق با نوع ساختمان و کاربرد این تاسیسات به سه نوع گازرسانی شهری، صنعتی و پزشکی تقسیم می‌شوند.

·   تأسیسات الکترونیکی

سیستم‌های روشنایی، اطفای حریق، آنتن مرکزی و... نیز از زیرمجموعه های تاسیسات برقی هستند.

طراحی و اجرای سیستم‌های برقی توسط مهندسان برق انجام می‌شود که رعایت نکات ایمنی، بررسی و طراحی محل قرارگیری پریزهای برق و تجهیزات روشنایی به عهده‌ی آن‌هاست.

تاسیسات الکتریکی ساختمان به طور خلاصه به شرح زیر است:

-        منبع تغذیه و توزیع

-        سیستم‌های مخابراتی

-        سیستم آسانسور

-        روشنایی داخلی و خارجی ساختمان

-        سیستم‌های امنیتی

-        کلید پریزها

-        تجهیزات روشنایی

·    سیستم اطفای حریق

اطفای حریق مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با آتش از طریق خاموش کردن و کنترل آن انجام می‌شود. اطفای حریق، یکی از سیستم‌های تاسیسات الکتریکی است که در ساختمان سازی کاربرد مهمی دارد. سیستم اطفای حریق برای محافظت از جان و مال انسان‌ها، در اکثر ساختمان‌های اداری، مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم‌ با اعلام هشدار خطر به ساکنین، خسارات ناشی از آتش‌سوزی را به حداقل رسانده و از به وقوع پیوستن اتفاقات ناگوار جلوگیری می‌کند.

تاسیسات، زیربنای ساختمان سازی

تاسیسات ساختمان به چند دسته تقسیم می‌شوند که هرکدام زیرمجموعه‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. طراحی و اجرای این تاسیسات نیازمند مهندسان با تجربه و مجرب است که نهایت ظرافت و دقت را در این راستا به کار بگیرند. تاسیسات، زیربنای هر ساختمان است که آرامش و آسایش ساکنین آن را فراهم می­کند و هر ساختمانی بدون تاسیسات خرابه‌ای بیش نیست. بنابراین برای افزایش طول عمر ساختمان بهتر است از تاسیسات ساختمانی با کیفیت استفاده شود.

سوالات متداول

در ساختمان سازی چه نوع تاسیساتی به کار می­روند؟

معمولا در صنعت ساختمان، دو دسته تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به کار می­روند.

تاسیسات مکانیکی چه نوع تاسیساتی هستند؟

تأسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)، سیستم تهویه در تاسیسات حرارتی، تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب) و تاسیسات گازرسانی از نمونه تاسیسات مکانیکی هستند.

کدام تاسیسات ساختمان از نوع الکتریکی هستند؟

منبع تغذیه و توزیع، سیستم‌های مخابراتی، سیستم آسانسور، روشنایی داخلی و خارجی ساختمان، سیستم‌های امنیتی، کلید پریزها، تجهیزات روشنایی و سیستم اطفای حریق نیز در بخش تاسیسات الکتریکی قرار می­گیرند.

صنعت ساخت و ساز یکی از بزرگترین و مهم‌ترین صنایع در دنیای اقتصاد است که به مجموعه‌ی فعالیت‌های مرتبط با ساخت و احداث ساختمان‌ها و تاسیسات مرتبط با آن‌ها اشاره دارد. این صنعت معمولا با برنامه‌ریزی، تامین مالی، طراحی پلان ساختمانی و اجرا آغاز شده و خدمات تعمیر و نگهداری ساختمان و زیرساخت‌ها را نیز پوشش می‌دهد.

انواع ساخت و ساز

ساخت و ساز روشی است که از ساخت و مونتاژ عناصر مختلف و به کمک طراحی دقیق در تشکیل یک ساختمان استفاده می­شود. معمولا این فرایند توسط یک مدیر پروژه، مدیریت شده و معمار پروژه، مهندس ساختمان یا مدیر ساخت و ساز بر آن نظارت می­کنند.

در صنعت ساختمان سازی سه نوع ساخت و ساز وجود دارند که به شرح زیر هستند:

1. ساختمان مسکونی

یکی از مهم‌ترین انواع ساخت و ساز، ساختمان‌های مسکونی هستند که به منظور سکونت مردم و تأمین رفاه و آسایش آن‌ها ساخته می‌شوند. این ساختمان‌ها پس از ساخت، نیاز به تعمیر یا بازسازی در بنا یا حتی تاسیسات دارند.

2. ساختمان های تجاری و صنعتی

شامل ساختمان‌های تجاری و نهادی مثل مدارس، مراکز خرید، رستوران‌ها، برج‌ها و... که به تخصص و مهارت بالایی در طراحی و برنامه‌ریزی نیاز دارند. سازه‌های صنعتی نیز شامل پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و... هستند.

3. زیرساخت‌ها و ساخت و سازهای سنگین
 

آخرین نوع ساخت و ساز که شامل پروژه‌های راه‌آهن، جاده‌سازی و ساخت پل است و به منظور منافع عمومی ساخته می‌شوند. این نوع ساخت و ساز برای اقتصاد جوامع طراحی و اجرا می‌شوند و فرآیند ساخت آن‌ها بسیار طولانی و زمان‌بر است.
 

شرکت‌های فنی و مهندسی
 

شرکت‌های فنی و مهندسی معمولا به شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که امور فنی، مهندسی و مهارتی یک ساختمان را بر عهده گرفته و آن را به مرحله‌ی اجرا می‌رسانند. این شرکت‌ها به منظور بهبود سازوکار فرایند ساخت و ساز ثبت می‌شوند و از مرحله‌ی بستن قرارداد تا زمان تحویل پروژه، برای تامین نیازهای آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مسئولیت دارند.

خدمات شرکت‌های فنی و مهندسی:

- تامین و پشتیبانی خدمات ساختمانی

- فروش و اجاره‌ی ماشین‌آلات

- تامین مصالح ساختمانی

- معرفی نیروی کار و نیروهای متخصص و...

صنعت ساختمان در جهت بهبود کیفیت زندگی
 

صنعت ساختمان و ساخت و ساز در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم تأثیر به‌سزایی داشته و رفاه و آسایش را برای جوامع به ارمغان می‌آورد. شرکت‌های خصوصی یا ارگان‌های دولتی هزینه‌ی پروژه‌های ساخت و ساز سنگین و عمرانی را برعهده می‌گیرند. اغلب این پروژه‌ها توسط شرکت‌های فنی و مهندسی طراحی شده و به مرحله‌ی اجرا می‌رسند.

سوالات متداول:

1. صنعت ساخت و ساز چیست؟

  - این صنعت یکی از مهم‌ترین صنایع در دنیای اقتصاد است که به مجموعه‌ی فعالیت‌های مرتبط با ساخت و احداث ساختمان‌ها و تاسیسات مرتبط با آن‌ها اشاره دارد.

2. انواع ساخت و ساز کدام اند؟

  - ساختمان‌های مسکونی، ساختمان‌های نهادی، تجاری و صنعتی، و ساخت و سازهای سنگین یا زیرساخت‌های شهری از انواع ساخت و ساز هستند.
 

3. شرکت فنی و مهندسی چه وظیفه‌ای دارد؟

  - این شرکت‌ها به منظور بهبود عملکرد و فرایند ساخت و ساز ثبت می‌شوند و مسئولیت تامین نیازهای پروژه را از ابتدا تا انتها بر عهده دارند.

ساختمان سازی فرایند پیچیده و زمانبری است و به همکاری گروه‌های متفاوت و بزرگی نیاز دارد و بر ایده پردازی و ایجاد و نگهداری ساختمان‌های مختلف متمرکزاست. ساخت و ساز شامل انواع گوناگونی است که هرکدام ویژگیها و آیتم‌های مخصوص به خود را دارند که تحت نظارت یک مدیر پروژه، مهندس ساختمان یا مدیر ساخت و ساز بوده.

انواع ساخت و ساز

ساخت و ساز انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:

1.ساختمان مسکونی: اولین نوع ساخت و ساز، ساخت و ساز مسکونی است که شامل ساخت، تعمیر و بازسازی سازه‌ها به منظور اسکان افراد، لوازم یا تجهیزات است. طراحی پروژه‌های مسکونی معمولا توسط مهندسان و معماران انجام می‌شود.

2.ساختمان نهادی یا تجاری: این نوع ساخت و ساز شامل پروژه‌های مدارس، میدان‌های ورزشی، مراکز خرید، بیمارستان‌ها، استادیوم‌ها، فروشگاه‌های خرده فروشی و آسمان خراش‌ها می‌شود. 

3.ساخت و ساز صنعتی تخصصی: این نوع ساخت و ساز مستلزم سازه‌های ساختمانی است که به تخصص بالایی و همچنین مهارت‌های فنی در برنامه ریزی، ساخت و طراحی نیاز دارد. به طور معمول، این نوع ساخت و ساز توسط شرکت‌های غیرانتفاعی یا صنعتی انجام می‌شود. 

4.زیرساخت‌ها و ساخت و سازهای سنگین: این ساخت و سازها شامل ساخت و ارتقاء راه آهن، ارتباطات و جاده‌ها، راه آهن به اطراف شهر یا ساختمان‌های موجود می‌شود. 

انواع روش های ساخت و ساز

ساخت و ساز پروژه‌های ساختمانی بنابر عناصری که در هنگام انجام آن انتخاب می‌شوند، به انواع مختلفی دسته بندی می‌شوند که شامل موارد زیر است:

1_ سازه چوبی

2_ سازه سبک فولادی

3_ سازه آجر و بلوک

4_ سازه فلزی

5_ سازه بتنی

6_ سازه پیش ساخته

این 6 نوع سازه معمولا مورد استفاده قرار می‌گیرند و هرکدام ویژگی‌ها، مزایا و معایب متعددی دارند که به برسی هرکدام می‌پردازیم.

سازه چوبی یکی از انواع روش‌های ساخت و ساز

ساختن اسکل چوبی به احتمال زیاد قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نوع سازه ساختمانی در جهان است. از گذته‌های دور انسان انسان یاد گرفت که چوب محصولی طبیعی و پرکاربرد برای زندگی و کار است که بسیار آسان می‌توان با آن کار کرد، قابل تمدید است و هزینه آن تقریبا برای همه قابل پرداخت است. به همین دلیل هم در گذشته بیشتر ساخت و سازهای مسکونی با چوب انجام می‌گرفت و از چوب در دیوارهای خارجی و سقف نیز استفاده می‌شد. با گذر زمان از مصالح و محصولاتی که در برابر آتش مقاوم است مثل سمنت برد برای چارچوب استفاده شد و دیوارهای خارجی معمولا با آجر، سنگ و سایدینگ غیر چوبی پوشانده می‌شدند.

مزایای سازه های چوبی

_ قابلیت تجدیدپذیری دارند.

_ هزینه آنها نسبتا پایین است.

_ سازه‌های این سبکی به سرعت ساخته می‌شوند.

_ در اجرای آنها می‌توان از ابزارهای معمول ساخت و ساز کار کرد.

معایب سازه های چوبی

_ قابل اشتعال هستند.

_ در معرض تخریب توسط عناصر طبیعی هستند.

_ آنقدر قوی نیستند که بتوانند در برابر طوفان و گردباد مقاومت کنند.

سازه سبک فولادی چه نوع سازه ای است؟

سازه فولادی سبک همچون سازه ال اس اف از نظر ساخت قاب به اسکلت چوبی شبیه است. در آن از مصالح سنگین‌تر در قطعات سازه‌ای نسبت به اعضای غیر باربر استفاده می‌شود و همچنین مواد توسط یک پوشش گالوانیزه محافظت می‌شوند. همینطور که در ساخت ساطه چوبی معمولا از اره و میخ استفاده می‌شود، در ساخت فولاد سبک از ابزار برش فلز و اسلحه پیچ استفاده می‌شود. سازه فولادی با وزن سبک معمولا در ساختمان‌های تجاری استفاده می‌شود.

مزایای سازه سبک فولادی 

_ هزینه آن نسبتا کم است.

_ در برابر آتش مقاوم است.

_ نسبت مقاومت به وزن آن بیشتراست.

_ به ابزار برش، چفت و بست کمتری لازم دارد.

_ سازه‌هایی با این محصول به سرعت ساخته می‌شوند.

معایب سازه سبک فولادی

_ فولاد سبک در اثر حرارت زیاد مقاومت خود را از دست می‌دهد.

سازه آجر و بلوک، متداول ترین سازه

آجر و بلوک می‌تواند یکی از ارزان‌ترین انواع ساخت و ساز باشد. بیشتر سازندگان ترجیح می‌دهند با این متریال کار کنند؛ بنابراین سازندگان تمایل دارند کمی رقابتی‌تر قیمت گذاری کنند. ساخت بنای مدرن با این مصالح می‌تواند چندروزی طول بکشد. این روش ساختار بسیار سنگینی را فراهم می‌کند که قطعا در مناطق زلزله خیز خوب نیست. این نوع سازه بسیار سفت و محکم است و نمی‌تواند هنگام لرزش انعطاف پذیری داشته باشد و بسیاری از مرگ‌ها با این نوع ساخت و سازها درجایی که زمین لرزه اتفاق افتاده مرتبط بوده‌اند. 

مزایای سازه با اجر و بلوک

_ مصالح موردنیاز در آن به راحتی قابل دسترسی است.

_ از لحاظ قیمتی مقرون به صرفه است.

_ سرعت ساخت آن بالاست.

معایب سازه با آجر و بلوک

در برابر زلزله مقاومت بالایی ندارند.

ساخت سازه فلزی به چه صورت است؟

ساخت اسکلت فلزی در درجه اول در ساختمان‌های بزرگ استفاده می‌شود. این سازه از ستون‌های فلزی برای حمایت ازکف و سقف ساخته شده است. ساختمان‌های بلند مرتبه معمولا با استفاده از این روش ساخته می‌شوند؛ زیرا حمل و نقل مواد یا استفاده از جرثقیل آسان است و اجزا به سرعت پیچ و مهره می‌شوند یا به همدیگر جوش می‌خورند.

مزایای سازه فلزی

_ مقاومت آن نسبت به وزنش بالاست.

_ انعطاف پذیر بوده و به راحتی خم می‌شود.

_ اجزای مهندسی شده به راحتی در دسترس هستند.

_ برای ساخت سریع به راحتی پیچ، پرچ یا جوشکاری می‌شود.

معایب سازه فلزی

_ در محیط‌های با رطوبت بالا مستعد خوردگی است.

_ مقاومتش را در دمای 500 درجه و بالاتر از دست می‌دهد.

سازه بتنی نوعی دیگر از روش های ساختمانی است

در ساخت اسکلت بتنی از ستون‌های بتنی مسلح، تیرهای بتنی و دال‌های بتنی برای ساختار پشتیبانی استفاده می‌شود. این نوع ساخت و ساز اغلب در ساختمان‌های بلند مرتبه، گاراژهای پارکینگ وجاده‌های مرتفع استفاده می‌شود. 

مزایای سازه بتنی

_ بتن برای حداکثر مقاومت به زمان نیاز دارد.

_ بتن به راحتی در ابعاد نامحدود کاربرد دارد.

_ بتن ریزی در محل می‌تواند از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد.

معایب سازه بتنی

_ ساخت اسکلت بتنی در برابر لرزه مقاوم نیست.

_ مقاوم سازی سازه بتنی در برابر زلزله نیاز به مهندسی اساسی دارد.

سازه پیش ساخته یا از قبل مهندسی شده

سازه پیش ساخته یک روش بسیار سریع برای ساخت و ساز است. مهمترین نکته در رابطه با این نوع سازه سرعت بالارفتن آنهاست زیرا همه قطعات آن از قبل آماده‌ی پیچ و مهره کردن باهم هستند. این نوع ساخته و ساز، فقط مختص مغازه‌ها، گاراژها، سوله‌ها، آویزها و موارد دیگر نیست؛ می‌توان یک خانه از قبل مهندسی شده طراحی کرد که متناسب با نیاز شما باشد. 

مزایای سازه پیش ساخته

_ ساخت سریع

_ طراحی و ساخت آسان

_ مهندسی شده برای تحمل بار سنگین

معایب سازه پیش ساخته

_ هزینه بالا

_ طراحی با آن محدود است.

_ بیشتر ساختمان‌ها به شکل مربع یا مستطیل ساخته می‌شوند.

ساخت و سازپروژه های ساختمانی، نیازمند مهندسی اساسی

ساخت و سازهای مختلف باتوجه به انواع و روش‌های ساخت متفاوتی که دارند نیازمند مهندسی اساسی و اصولی هستند تا روند صحیح خود را در طی مراحل ساخت سپری کنند. دانستن نکات و ویژگیهای هرکدام برای اقدام به ساخت و انتخاب بهترین مورد متناسب با نیاز خود، لازم است. برای دریافت اطلاعات بیشتر و راهنمایی در این زمینه با مشاورین ما در آی ملک در تماس باشید.

سوالات متداول

1_ انواع ساخت و سازهای ساختمانی کدام است؟

ساختمان‌های مسکونی، ساختمان نهادی یاتجاری، ساخت و ساز صنعتی تخصصی و زیرساخت‌ها و ساخت و سازهای سنگین از انواع ساخت و سازها هستند.

2_ انواع روش‌های ساخت و ساز را نام ببرید.

روش های ساخت و ساز پروژه های ساختمانی شامل موارد زیر است:

1_ سازه چوبی

2_ سازه سبک فولادی

3_ سازه آجر و بلوک

4_ سازه فلزی

5_ سازه بتنی

6_ سازه پیش ساخته

3_ معایب ساخت و سازهای بتنی چیست؟

ساخت اسکلت بتنی در برابر لرزه مقاوم نیست. مقاوم سازی سازه بتنی در برابر زلزله نیاز به مهندسی اساسی دارد.

صنعت ساخت و ساز یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع در دنیای اقتصاد است که به مجموعهی فعالیتهای مرتبط با ساخت و احداث ساختمانها و تاسیسات مرتبط با آنها اشاره دارد. 

این صنعت معمولا با برنامه ریزی، تامین مالی، طراحی پلان ساختمانی و اجرا آغاز شده و خدمات تعمیر و نگهداری ساختمان و زیرساختها را نیز پوشش میدهد. 

انواع ساخت و ساز

ساخت و ساز روشی است که از ساخت و مونتاژ عناصر مختلف و به کمک طراحی دقیق در تشکیل یک ساختمان استفاده میشود. معمولا این فرایند توسط یک مدیر پروژه، مدیریت شده و معمار پروژه، مهندس ساختمان یا مدیر ساخت و ساز بر آن نظارت میکنند.

در صنعت ساختمان سازی سه نوع ساخت و ساز وجود دارند که به شرح زیر هستند:

• ساختمان مسکونی

یکی از مهمترین انواع ساخت ساز، ساختمانهای مسکونی هستند که به منظور سکونت مردم و برای تامین رفاه و آسایش آنها ساخته میشوند. خانهها پس از ساخت، نیاز به تعمیر یا بازسازی در بنا یا حتی تاسیسات دارند که میتوان از آن به عنوان خدمات پس از ساخت یاد کرد. رعایت اصل کیفیت و نکات ایمنی در طراحی و ساخت این نوع پروژهها بسیار ضروری است.  

• ساختمان های تجاری و صنعتی

این نوع ساخت و ساز شامل ساختمانهای تجاری و نهادی مثل مدارس، مراکز خرید، رستورانها، برج ها و... میشوند که به تخصص و همچنین مهارت بالایی در طراحی و برنامه ریزی نیاز دارند. سازههای صنعتی نیز شامل پالایشگاهها، نیروگاهها و... هستند که بخش کوچکی از صنعت ساختمانسازی را تشکیل میدهند. 

این ساختمانها نیز شامل ساخت، تعمیر و نگهداری تاسیسات هستند. ساخت این نوع سازههای عظیم که پیچیدگی بیشتری نسبت یه پروژههای مسکونی دارند، معمولا چندین سال به طول میانجامد. تامین هزینهی ساخت این سازهها به این صورت است که این پروژهها توسط شرکت یا مالک خصوصی سفارش داده شده یا برخی به سفارش ارگانهای دولتی به مرحلهی اجرا میرسند. 

این پروژههای ساختمانی نیز، به دلیل رفت و آمد جمعیت زیادی از مردم، باید کاملا ایمن ساخته شده و تاسیسات با کیفیتی در آنها مورد استفاده قرار بگیرد.  

• زیرساخت ها و ساخت و سازهای سنگین

زیرساختها و ساخت و سازهای سنگین، آخرین نوع ساخت وساز هستند که شامل پروژههای راه آهن، جاده سازی و ساخت پل است و به منظور منافع عمومی ساخته می شوند. این نوع ساخت و ساز برای اقتصاد جوامع طراحی و اجرا میشوند که فرآیند ساخت آنها بسیار طولانی و زمانبر است. طراحی و اجرای این نوع پروژهها اغلب توسط سازمانهای دولتی یا شرکتهای بزرگ خصوصی برگزار میشوند. 

شرکت های فنی و مهندسی

شرکت های فنی و مهندسی معمولا به شرکتهایی اطلاق میشود که امور فنی، مهندسی و مهارتی یک ساختمان را بر عهده گرفته و آن را به مرحلهی اجرا میرسانند. 

این شرکتها به منظور بهبود سازوکار فرایند ساخت و ساز ثبت میشوند و از مرحلهی بستن قرارداد تا زمان تحویل پروژه، برای تامین نیازهای آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مسئولیت دارند.

از جمله خدمات این شرکتها به مواردی چون تامین و پشتیبانی خدمات ساختمانی، فروش و اجارهی ماشین آلات، تامین مصالح ساختمانی، معرفی نیروی کار و نیروهای متخصص و... میتوان اشاره داشت. 
 

صنعت ساختمان در جهت بهبود کیفیت زندگی

صنعت ساختمان و ساخت و ساز در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم تاثیر به سزایی داشته و رفاه و آسایش را برای جوامع به ارمغان میآورد. شرکتهای خصوصی یا ارگانهای دولتی هزینهی پروژههای ساخت و ساز سنگین و عمرانی را برعهده میگیرند. اغلب این پروژهها توسط شرکتهای فنی و مهندسی طراحی شده و به مرحلهی اجرا میرسند. 
 

سوالات متداول
 

صنعت ساخت و ساز چیست؟ 

این صنعت یکی از مهمترین صنایع در دنیای اقتصاد است که به مجموعهی فعالیتهای مرتبط با ساخت و احداث ساختمانها و تاسیسات مرتبط با آنها اشاره دارد. 

انواع ساخت و ساز کدام اند؟

ساختمانهای مسکونی، ساختمانهای نهادی، تجاری و صنعتی، و ساخت و سازهای سنگین یا زیرساختهای شهری از انواع ساخت و ساز هستند. 

شرکت فنی و مهندسی چه وظیفهای دارد؟

این شرکتها به منظور بهبود عملکرد و فرایند ساخت و ساز ثبت میشوند و مسئولیت تامین نیازهای پروژه را از ابتدا تا انتها بر عهده دارند.  

یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساخت یک ساختمان، تاسیسات آن است. تاسیسات ساختمانی در واقع آرامش و آسایش را برای ساکنین آن به ارمغان آورده و سبب سهولت زندگی در آن ملک می‌شود.

یکی از موارد مهمی که در هنگام ساخت ساختمان باید به آن توجه شود تاسیسات ساختمانی و کیفیت آن‌هاست. عدم استفاده از تاسیسات باکیفیت و مطلوب، مشکلات زیادی مثل آتش‌سوزی، نشت لوله‌های آب و... را برای ساکنین آن ساختمان به وجود می‌آورد.
 

طراحی تاسیسات ساختمان

در طراحی تاسیسات ساختمانی به خصوص تاسیسات مکانیکی، عوامل مختلفی تاثیر دارند که شامل نوع معماری ساختمان، شرایط اقلیمی محل احداث، فیزیک و نحوه‌ی ساخت ساختمان هستند.

تاسیسات ساختمان باید به گونه‌ای طراحی شوند که هماهنگ با سیستم ساختمان به درستی کار کنند. درصورتی‌که تاسیسات به صورت درست و اصولی طراحی نشوند، طول عمر مفید ساختمان کاهش یافته و مشکلات اجتناب‌ناپذیری رقم می‌خورند. برای انجام این‌کار باید از مهندسین و متخصصین این حوزه کمک گرفته شود تا بر پایه‌ی تجربه و دانش خود عمل طراحی را انجام دهند.

انواع تاسیسات ساختمانی

از آنجا که تاسیسات ساختمان بسیار گسترده هستند. آن‌ها را به دو بخش کلی تاسیسات مکانیکی و الکتریکی تقسیم می‌کنند. 

تاسیسات مکانیکی

تاسیسات مکانیکی مهم‌ترین بخش تاسیسات ساختمانی هستند و که به دو دسته‌ی تاسیسات مکانیکی صنعتی و تاسیسات مکانیکی ساختمانی تقسیم می‌شوند.

تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل سیستم انتقال آب و فاضلاب، تصفیه آب و تولید انرژی از سیالات است.

تاسیسات مکانیکی ساختمان نیز شامل مجموعه‌ای از تجهیزات است که سیستم داخلی ساختمان را برای آسایش ساکنین آن فراهم کرده و در صورت حذف این تاسیسات، ملک غیرقابل سکونت میشود.  

• تأسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)

این تاسیسات به منظور فراهم کردن دمای مطلوب برای ساکنین مورد استفاده قرار می‌گیرند. عملکرد این سیستم‌ها به این صورت است که گرما از شیء گرم‌تر به شیء سردتر در حال گردش است؛ مثل جریان آب که از سطح بالاتر به سطح پایین‌تر حرکت می‌کند. 

دستگاه‌های تولیدکننده‌ی گرما با انتقال گرما به اطراف، سبب گرم شدن هوا شده و مولدهای سرما با انتقال سرما به محیط، هوای اطراف را خنک میکنند. 

از جمله اجزای تاسیسات گرمایشی و سرمایشی ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمپرسور
• کندانسور
• اپراتور
• دمنده فن
• فیلتر
• شیر انبساطی 

و... .

پکیج‌های دیواری رایج‌ترین وسیله‌ی گرمایشی هستند که در اکثر خانه‌های مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• سیستم تهویه در تاسیسات حرارتی

سیستم تهویه برای هر نوع ساختمان متفاوت است. این سیستم به تامین هوای مطبوع داخل ساختمان کمک کرده و سبب خروج دی اکسید کربن و ورود اکسیژن به داخل ساختمان می‌شود. استفاده از این سیستم برای کنترل فشار هوا و جریان هوای تازه‌ی داخل ساختمان ضروری است. 

این سیستم انواع و کاربردهای متفاوتی دارد که به شرح زیر هستند:

• تهویه طبیعی (پنجره‌ها، دودکش، دودکش‌ها و...)
• تهویه مکانیکی (انواع فن‌های نصب شده داخل ساختمان)
• تهویه ترکیبی (ترکیب استفاده از تهویه طبیعی و مکانیکی)
• تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)

این بخش از مهم‌ترین قسمت‌ها در تاسیسات ساختمانی محسوب شده و به عبارتی همان تاسیسات آب و فاضلاب است. برای جابه‌جایی آب در ساختمان، دو سیستم موازی وجود دارند که به صورت هماهنگ با هم کار می‌کنند. به این صورت که یک سیستم، آب تصفیه شده‌ی آشامیدنی را برای مصرف تامین کرده و سیستم دیگر ضایعات و فاضلاب داخل لوله‌ها را خارج می‌کند.

برای ساخت این تاسیسات باید انشعابات مختلفی از لوله‌های آب و فاضلاب مورد استفاده قرار بگیرند که به این ترتیب هستند: 

• لوله‌کشی آب مصرفی (آشامیدنی و...)
• لوله‌کشی فاضلاب
• لوله‌کشی هواکش فاضلاب
• لوله‌کشی آب باران
   

تاسیسات گازرسانی

طراحی و نحوه‌ی لوله‌کشی سیستم گازرسانی ساختمان باید مطابق با استانداردهای شرکت ملی گاز ایران انجام شود. سیستم گازرسانی ، منطبق با نوع ساختمان و کاربرد این تاسیسات به سه نوع گازرسانی شهری، صنعتی و پزشکی تقسیم می‌شوند.

تاسیسات الکتریکی

سیستم‌های روشنایی، اطفای حریق، آنتن مرکزی و... نیز از زیرمجموعه های تاسیسات برقی هستند.

طراحی و اجرای سیستم‌های برقی توسط مهندسان برق انجام می‌شود که رعایت نکات ایمنی، بررسی و طراحی محل قرارگیری پریزهای برق و تجهیزات روشنایی به عهده‌ی آن‌هاست.

تاسیسات الکتریکی ساختمان به طور خلاصه به شرح زیر است:

• منبع تغذیه و توزیع 
• سیستم‌های مخابراتی
• سیستم آسانسور 
• روشنایی داخلی و خارجی ساختمان
• سیستم‌های امنیتی
• نصب کلید پریزها
• نصب تجهیزات روشنایی
   
• سیستم اطفای حریق

اطفای حریق مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با آتش از طریق خاموش کردن و کنترل آن انجام می‌شود. اطفای حریق، یکی از سیستم‌های تاسیسات الکتریکی است که در ساختمان سازی کاربرد مهمی دارد. سیستم اطفای حریق برای محافظت از جان و مال انسان‌ها، در اکثر ساختمان‌های اداری، مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم‌ با اعلام هشدار خطر به ساکنین، خسارات ناشی از آتش‌سوزی را به حداقل رسانده و از به وقوع پیوستن اتفاقات ناگوار جلوگیری می‌کند.

تاسیسات، زیربنای ساختمان سازی

تاسیسات ساختمان به چند دسته تقسیم می‌شوند که هرکدام زیرمجموعه‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. طراحی و اجرای این تاسیسات نیازمند مهندسان با تجربه و مجرب است که نهایت ظرافت و دقت را در این راستا به کار بگیرند. تاسیسات، زیربنای هر ساختمان است که آرامش و آسایش ساکنین آن را فراهم میکند و هر ساختمانی بدون تاسیسات خرابه‌ای بیش نیست. بنابراین برای افزایش طول عمر ساختمان بهتر است از تاسیسات ساختمانی با کیفیت استفاده شود.