نقش سازنده‌ها در آینده شهر هوشمند؛ روایت تجربه علیرضا قرایی
توسعه شهری دیگر فقط به معنای ساخت‌وساز نیست. امروز، مفاهیمی چون معماری هوشمند، بهره‌وری انرژی، زیرساخت دیجیتال و طراحی انسانی، جای خود را در گفتمان ساخت‌وساز باز کرده‌اند. اما این‌که چگونه یک سازنده می‌تواند فراتر از آجر و بتن فکر کند و به یک معمار آینده‌نگر تبدیل شود، پرسشی است که پاسخ آن را باید در مسیر حرفه‌ای افرادی چون علیرضا قرایی، مشاور ارشد ساخت‌وساز و رئیس کارگروه سازندگان مشهد، جست‌وجو کرد.
سازنده‌ای با نگاه آینده‌نگر
علیرضا قرایی از جمله فعالانی است که ساخت‌وساز را نه‌فقط به‌عنوان فرآیند احداث ساختمان، بلکه به‌عنوان بخشی از آینده شهر می‌بیند. او معتقد است سازنده‌ها باید فراتر از نقش فنی خود ظاهر شوند و در طراحی تجربه‌ی زندگی شهری مشارکت کنند. در گفت‌وگویی که با او داشتیم، تاکید کرد: (شهر آینده به مشارکت ما در تصمیم‌سازی نیاز دارد، نه صرفا اجرای پروژه‌ها).
از نگاه او، هر پروژه‌ی عمرانی یک فرصت است تا قدمی به سوی شهری هوشمند، زیست‌پذیر و پویا نزدیک شویم. برای همین، از ابتدای طراحی تا تحویل نهایی، بر مفاهیمی چون انرژی پاک، مصالح پایدار، نورپردازی طبیعی و دسترسی‌پذیری برای همه اقشار تمرکز می‌کند.
معماری هوشمند؛ نیاز یا انتخاب؟
(معماری هوشمند دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورت است.) این جمله‌ای است که مهندس قرایی بارها بر آن تاکید کرده است. او در پروژه‌های خود از راهکارهای هوشمندسازی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، کنترل سیستم‌های داخلی ساختمان، و ارتباط دیجیتال میان ساکنان استفاده می‌کند. به‌ویژه در پروژه‌های اخیر برند ساختمانی "اکسیر"، استفاده از سیستم‌های خانه هوشمند، نصب سنسورهای مصرف انرژی، و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، کاملا به چشم می‌آید.
از نگاه او، تکنولوژی زمانی کارآمد خواهد بود که در خدمت آسایش، امنیت و سلامت شهروندان قرار گیرد. بنابراین، هر سیستم هوشمندی باید با شناخت دقیق از نیاز کاربران، اجرا و پیکربندی شود.
توسعه پایدار، فراتر از شعار
یکی از ویژگی‌های بارز علیرضا قرایی، توجه جدی به توسعه پایدار در پروژه‌های ساختمانی است. برخلاف بسیاری از سازندگان که نگاه کوتاه‌مدت به سودآوری دارند، قرایی بر این باور است که سازنده‌ای موفق، کسی است که اثرش بر شهر، ماندگار و مثبت باشد. به‌همین دلیل از مصالح بومی و قابل بازیافت، سیستم‌های جمع‌آوری آب باران و فضای سبز عمودی در ساختمان‌ها استفاده می‌کند.
او توسعه پایدار را به‌عنوان (بخشی از مسئولیت اجتماعی سازنده) تعریف می‌کند، نه صرفا مد روز معماری. تجربه‌های موفق او در این حوزه، امروز الهام‌بخش بسیاری از سازندگان جوان‌تر در کارگروه سازندگان مشهد شده است.
آموزش، گمشده‌ی صنعت ساخت‌وساز
قرایی در کنار پروژه‌هایش، نگاه ویژه‌ای به تربیت نسل بعدی سازندگان دارد. به‌عنوان رئیس کارگروه سازندگان مشهد، دوره‌های آموزشی متعددی را برگزار کرده و بارها گفته است که بزرگ‌ترین بحران آینده ساخت‌وساز، کمبود دانش کاربردی و بین‌رشته‌ای است.
او با برگزاری جلسات منظم تخصصی، تلاش می‌کند سازندگان را با مفاهیمی چون شهر هوشمند، معماری پایدار، و طراحی انسان‌محور آشنا کند. از نظر او، آینده شهرها را فقط آن‌هایی می‌سازند که بتوانند همزمان مهارت فنی، درک اجتماعی، و نگاه نوآورانه داشته باشند.
جمع‌بندی
نقش سازنده‌ها در شکل‌گیری آینده‌ی شهر، دیگر محدود به ساخت بنا نیست. امروز بیش از هر زمان، نیاز داریم که سازندگان با نگاه کل‌نگر، به شهر به‌عنوان یک موجود زنده نگاه کنند. علیرضا قرایی با تجربه‌ی عمیق، تعهد حرفه‌ای و دغدغه‌های انسانی‌اش، الگویی کم‌نظیر از سازنده‌ای است که آینده را می‌بیند و برای آن می‌سازد. اگر بخواهیم شهرهایی هوشمند، سبز و انسانی داشته باشیم، باید صدای امثال او را بیشتر شنید و از تجربه‌اش بیشتر بهره برد.
در