تاسیسات ساختمانی چیست؟
یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساخت یک ساختمان، تاسیسات آن است. تاسیسات ساختمانی در واقع آرامش و آسایش را برای ساکنین آن به ارمغان آورده و سبب سهولت زندگی در آن ملک میشود.
یکی از موارد مهمی که در هنگام ساخت ساختمان باید به آن توجه شود تاسیسات ساختمانی و کیفیت آن‌هاست. عدم استفاده از تاسیسات باکیفیت و مطلوب، مشکلات زیادی مثل آتش‌سوزی، نشت لوله‌های آب و... را برای ساکنین آن ساختمان به وجود می‌آورد.
طراحی تاسیسات ساختمان
در طراحی تاسیسات ساختمانی به خصوص تاسیسات مکانیکی، عوامل مختلفی تاثیر دارند که شامل نوع معماری ساختمان، شرایط اقلیمی محل احداث، فیزیک و نحوه‌ی ساخت ساختمان هستند.
تاسیسات ساختمان باید به گونه‌ای طراحی شوند که هماهنگ با سیستم ساختمان به درستی کار کنند. درصورتی‌که تاسیسات به صورت درست و اصولی طراحی نشوند، طول عمر مفید ساختمان کاهش یافته و مشکلات اجتناب‌ناپذیری رقم می‌خورند. برای انجام این‌کار باید از مهندسین و متخصصین این حوزه کمک گرفته شود تا بر پایه‌ی تجربه و دانش خود عمل طراحی را انجام دهند.
انواع تاسیسات ساختمانی
از آنجا که تاسیسات ساختمان بسیار گسترده هستند. آن‌ها را به دو بخش کلی تاسیسات مکانیکی و الکتریکی تقسیم میکنند.
· تأسیسات مکانیکی
تاسیسات مکانیکی مهم‌ترین بخش تاسیسات ساختمانی هستند و که به دو دسته‌ی تاسیسات مکانیکی صنعتی و تاسیسات مکانیکی ساختمانی تقسیم می‌شوند.
تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل سیستم انتقال آب و فاضلاب، تصفیه آب و تولید انرژی از سیالات است.
تاسیسات مکانیکی ساختمان نیز شامل مجموعه‌ای از تجهیزات است که سیستم داخلی ساختمان را برای آسایش ساکنین آن فراهم کرده و در صورت حذف این تاسیسات، ملک غیرقابل سکونت میشود.
· تأسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)
این تاسیسات به منظور فراهم کردن دمای مطلوب برای ساکنین مورد استفاده قرار می‌گیرند. عملکرد این سیستم‌ها به این صورت است که گرما از شیء گرم‌تر به شیء سردتر در حال گردش است؛ مثل جریان آب که از سطح بالاتر به سطح پایین‌تر حرکت می‌کند.
دستگاه‌های تولیدکننده‌ی گرما با انتقال گرما به اطراف، سبب گرم شدن هوا شده و مولدهای سرما با انتقال سرما به محیط، هوای اطراف را خنک میکنند.
از جمله اجزای تاسیسات گرمایشی و سرمایشی ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمپرسور
- کندانسور
- اپراتور
- دمنده فن
- فیلتر
- شیر انبساطی
پکیج‌های دیواری رایج‌ترین وسیله‌ی گرمایشی هستند که در اکثر خانه‌های مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
· سیستم تهویه در تاسیسات حرارتی
سیستم تهویه برای هر نوع ساختمان متفاوت است. این سیستم به تامین هوای مطبوع داخل ساختمان کمک کرده و سبب خروج دی اکسید کربن و ورود اکسیژن به داخل ساختمان میشود. استفاده از این سیستم برای کنترل فشار هوا و جریان هوای تازه‌ی داخل ساختمان ضروری است.
این سیستم انواع و کاربردهای متفاوتی دارد که به شرح زیر هستند:
- تهویه طبیعی (پنجره‌ها، دودکش، دودکش‌ها و...)
- تهویه مکانیکی (انواع فن‌های نصب شده داخل ساختمان)
- تهویه ترکیبی (ترکیب استفاده از تهویه طبیعی و مکانیکی)
· تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)
این بخش از مهم‌ترین قسمت‌ها در تاسیسات ساختمانی محسوب شده و به عبارتی همان تاسیسات آب و فاضلاب است. برای جابه‌جایی آب در ساختمان، دو سیستم موازی وجود دارند که به صورت هماهنگ با هم کار میکنند. به این صورت که یک سیستم، آب تصفیه شده‌ی آشامیدنی را برای مصرف تامین کرده و سیستم دیگر ضایعات و فاضلاب داخل لوله‌ها را خارج می‌کند.
برای ساخت این تاسیسات باید انشعابات مختلفی از لوله‌های آب و فاضلاب مورد استفاده قرار بگیرند که به این ترتیب هستند:
- لوله‌کشی آب مصرفی (آشامیدنی و...)
- لوله‌کشی فاضلاب
- لوله‌کشی هواکش فاضلاب
- لوله‌کشی آب باران
· تاسیسات گازرسانی
طراحی و نحوه‌ی لوله‌کشی سیستم گازرسانی ساختمان باید مطابق با استانداردهای شرکت ملی گاز ایران انجام شود. سیستم گازرسانی ، منطبق با نوع ساختمان و کاربرد این تاسیسات به سه نوع گازرسانی شهری، صنعتی و پزشکی تقسیم می‌شوند.
· تأسیسات الکترونیکی
سیستم‌های روشنایی، اطفای حریق، آنتن مرکزی و... نیز از زیرمجموعه های تاسیسات برقی هستند.
طراحی و اجرای سیستم‌های برقی توسط مهندسان برق انجام میشود که رعایت نکات ایمنی، بررسی و طراحی محل قرارگیری پریزهای برق و تجهیزات روشنایی به عهده‌ی آن‌هاست.
تاسیسات الکتریکی ساختمان به طور خلاصه به شرح زیر است:
- منبع تغذیه و توزیع
- سیستم‌های مخابراتی
- سیستم آسانسور
- روشنایی داخلی و خارجی ساختمان
- سیستم‌های امنیتی
- کلید پریزها
- تجهیزات روشنایی
· سیستم اطفای حریق
اطفای حریق مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با آتش از طریق خاموش کردن و کنترل آن انجام میشود. اطفای حریق، یکی از سیستم‌های تاسیسات الکتریکی است که در ساختمان سازی کاربرد مهمی دارد. سیستم اطفای حریق برای محافظت از جان و مال انسان‌ها، در اکثر ساختمان‌های اداری، مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم با اعلام هشدار خطر به ساکنین، خسارات ناشی از آتش‌سوزی را به حداقل رسانده و از به وقوع پیوستن اتفاقات ناگوار جلوگیری می‌کند.
تاسیسات، زیربنای ساختمان سازی
تاسیسات ساختمان به چند دسته تقسیم می‌شوند که هرکدام زیرمجموعه‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. طراحی و اجرای این تاسیسات نیازمند مهندسان با تجربه و مجرب است که نهایت ظرافت و دقت را در این راستا به کار بگیرند که در همین راستا علیرضا قرایی به عنوان رئیس کارگروه سازندگان در طراحی و اجرای تاسیسات با تخصص و دقت بالا پیش میروند.
سوالات متداول
در ساختمان سازی چه نوع تاسیساتی به کار میروند؟
معمولا در صنعت ساختمان، دو دسته تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به کار میروند.
تاسیسات مکانیکی چه نوع تاسیساتی هستند؟
تأسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)، سیستم تهویه در تاسیسات حرارتی، تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب) و تاسیسات گازرسانی از نمونه تاسیسات مکانیکی هستند.
کدام تاسیسات ساختمان از نوع الکتریکی هستند؟
منبع تغذیه و توزیع، سیستم‌های مخابراتی، سیستم آسانسور، روشنایی داخلی و خارجی ساختمان، سیستم‌های امنیتی، کلید پریزها، تجهیزات روشنایی و سیستم اطفای حریق نیز در بخش تاسیسات الکتریکی قرار می گیرند.
در