نظر علیرضا قرایی در رابطه با اتفاقات مهم بازار مسکن در سال 1403

علیرضا قرایی، رئیس کارگروه سازندگان مشهد، معتقد است بازار مسکن در سال 1403 با چالش‌هایی چون تورم بالا، رشد بی‌سابقه قیمت‌ها، و ناکارآمدی طرح‌های حمایتی روبه‌رو بود. مشکلات اجرایی در سامانه‌های معاملاتی و وام‌های مسکن، همراه با طرح‌هایی مانند انتقال پایتخت و الزام استفاده از انرژی‌های نو، فضای سرمایه‌گذاری را دچار تردید و تغییرات کرد. این شرایط، پیش‌بینی‌ها درباره آینده بازار مسکن را به‌طور جدی تحت‌تأثیر قرار داد.

13 اتفاق مهم در بازار مسکن در سال 1403

بازار مسکن ایران در سال 1403 با تحولات مهمی روبرو شد؛ از رکوردشکنی تورم اجاره تا مشکلات در طرح‌های مسکن ملی و وام‌های خرید. این تحولات فشار زیادی به مستاجران و خریداران وارد کرد و باعث نوساناتی در قیمت‌ها و سیاست‌های دولتی شد. در ادامه، 13 اتفاق مهم این سال را مرور می‌کنیم:

1. رکوردشکنی تورم اجاره

در سال 1403، بازار اجاره مسکن شاهد رکوردی جدید در تورم بود. نرخ اجاره‌نشینی بیش از 40٪ افزایش پیدا کرد که بالاترین رقم تورم اجاره از سال 1390 به شمار می‌رود. این افزایش شدید در هزینه اجاره، باعث شده است که بسیاری از خانوارها با مشکلات جدی در تأمین مسکن خود مواجه شوند. رشد شدید اجاره‌بها در کنار شرایط اقتصادی سخت، به فشارهای بیشتری بر مردم و مستاجران منجر شده است.

2. ثبات نسبی قیمت مسکن

با وجود افزایش‌های شدید در سایر بخش‌های اقتصادی، قیمت مسکن در سال 1403 نسبتا ثابت باقی ماند و تنها 20٪ رشد داشت. این رشد کمتر از رشد 53٪ قیمت دلار بود که نشان‌دهنده تاثیرات متغیرهای اقتصادی مانند دلار و تورم داخلی بر این بازار است. این ثبات نسبی موجب شد تا برخی از سرمایه‌گذاران بازار مسکن به آن به عنوان یک فرصت برای خرید و نگهداری ملک نگاه کنند.

3. آشکار شدن انحراف در طرح مسکن ملی

یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های دولت برای تامین مسکن، طرح مسکن ملی بود که در سال 1403 مشکلات بسیاری را نمایان ساخت. یکی از مهم‌ترین مسائل این طرح، حضور دهک‌های پردرآمد در طرح حمایتی بود که برخلاف هدف اولیه این طرح به هدف‌گذاری اصلی خود دست نیافت. همچنین، ساخت کمتر از 300 هزار واحد در سه سال، نشان‌دهنده تاخیر های زیاد و مشکلات در اجرای آن بود که انتقادهای بسیاری را به همراه داشت.
4. شکست طرح وام مشارکتی مسکن

طرح وام مشارکتی مسکن که قرار بود 40٪ از قیمت یک آپارتمان را تامین کند، به دلیل مشکلات بانکی و عدم هماهنگی در اجرا، در نهایت شکست خورد. این وام که می‌توانست کمک بزرگی به متقاضیان خانه‌دار شدن باشد، به دلایل مختلف اجرایی نشد و بسیاری از افرادی که منتظر این طرح بودند، با ناکامی روبه‌رو شدند.

5. سبقت تورم تولید مسکن از تورم زمین

در سال 1403، تورم تولید مسکن بیش از تورم زمین بود. قیمت مصالح ساختمانی به میزان 31٪ افزایش پیدا کرد، در حالی که قیمت زمین فقط 15٪ رشد داشت. این تفاوت در رشد قیمت‌ها باعث شد که هزینه‌های ساخت‌وساز به طور چشمگیری افزایش یابد و فشار مضاعفی به سازندگان و متقاضیان مسکن وارد شود.

6. سقوط نسبت قیمت به اجاره

نسبت قیمت به اجاره در سال 1403 به طور قابل توجهی کاهش یافت و از 30 به 19 رسید. این کاهش به دلیل افزایش بیش از حد اجاره‌بها بود که موجب شد تا اجاره‌ها نسبت به خرید ملک به‌صرفه‌تر شوند. این تغییرات باعث شد که بسیاری از مستاجران به سمت خرید مسکن حرکت کنند و در نتیجه، تقاضا برای خرید ملک افزایش یافت.
7. کاهش قیمت دلاری مسکن

با کاهش قیمت دلار در سال 1403، قیمت هر مترمربع مسکن از 1170 دلار به 1025 دلار کاهش یافت. این کاهش نشان‌دهنده تاثیرات قابل توجه نوسانات ارزی بر قیمت مسکن است. برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این کاهش در قیمت مسکن موقتی باشد و احتمال جبران این کاهش در سال 1404 وجود داشته باشد.

8. آشفتگی در سامانه معاملات مسکن

یکی از چالش‌های جدی در سال 1403، حذف سامانه رهگیری معاملات مسکن و جایگزینی ناموفق آن بود. این تغییرات باعث سردرگمی در بازار و ایجاد مشکلات اجرایی در ثبت معاملات شد. این آشفتگی‌ها اعتماد مردم را کاهش داد و روند معاملات را مختل کرد.
9. ناکامی دولت در مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی

دولت در سال 1403 با هدف مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی، برنامه‌هایی را پیش‌بینی کرده بود، اما در نهایت تنها 0.2٪ از هدف مالیاتی محقق شد و کمتر از 5 میلیارد تومان مالیات دریافت شد. این ناکامی در وصول مالیات‌ها، باعث شد که هیچ‌گونه تأثیر محسوسی در عرضه مسکن و کاهش قیمت‌ها مشاهده نشود.

10. زمزمه‌های انتقال پایتخت
در سال 1403، بحث‌هایی دربارهٔ انتقال پایتخت ایران مطرح شد که توجه‌ها را به سمت بازار مسکن مناطق جنوبی کشور، به‌ویژه شهرهایی مانند بندرعباس و چابهار جلب کرد. این گمانه‌زنی‌ها باعث شد برخی سرمایه‌گذاران به خرید املاک در این مناطق توجه بیشتری نشان دهند، که خود منجر به افزایش قیمت‌ها و تغییرات در بازار مسکن جنوب ایران شد.

11. اجباری شدن نیروگاه خورشیدی در ساختمان‌ها

تصمیم برای اجباری شدن نصب نیروگاه‌های خورشیدی در ساختمان‌ها به‌عنوان یکی از تغییرات مهم در سال 1403 مطرح شد. این تصمیم که با هدف کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط‌زیست اتخاذ شد، برای سازندگان مشکلاتی ایجاد کرد و به سرعت از سوی دولت به دلیل مشکلات اجرایی و اقتصادی ابطال شد.

12. کاهش ارزش وام مسکن

ارزش وام مسکن در سال 1403 کاهش قابل توجهی یافت و به‌طور مثال وام 400 میلیون تومانی تنها برای خرید 3 مترمربع از یک واحد مسکونی کافی بود. این کاهش ارزش وام‌ها باعث شد که بسیاری از متقاضیان نتوانند از این ابزار برای خرید مسکن استفاده کنند و به طور کلی دسترسی به مسکن برای بسیاری از افراد دشوارتر شد.

13. بالاترین تورم مسکن در دولت سیزدهم

در سال 1403، بازار مسکن شاهد بالاترین تورم در دولت سیزدهم بود. میانگین رشد سالانه قیمت مسکن به 46٪ رسید که نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشت. این تورم بالا، بسیاری از مردم را از خرید مسکن منصرف کرده و بازار را وارد مرحله‌ای دشوار کرد.

نظر علیرضا قرایی رئیس کارگروه سازندگان در رابطه با اتفاقات مهم بازار مسکن

علیرضا قرایی، ریاست کارگروه سازندگان مشهد (علیرضا قرایی)، در خصوص این تحولات می‌گوید: "بازار مسکن در سال 1403 با چالش‌های زیادی روبرو شد و عواملی همچون تورم اجاره، مشکلات اجرایی در طرح‌های حمایتی و نوسانات ارزی، فشار زیادی به مردم و سازندگان وارد کرد. با این حال، این سال همچنین فرصتی برای بازنگری و برنامه‌ریزی دقیق‌تر در مسیر رشد و توسعه صنعت ساختمان بود. برای سال‌های آینده، ضروری است که دولت و بخش خصوصی همکاری‌های بیشتری داشته باشند تا با حل مشکلات اجرایی، ارائه طرح‌های حمایتی مؤثر و استفاده از فناوری‌های نوین، مسیر توسعه پایدار و بهبود شرایط بازار مسکن هموار شود."

نتایج تحولات بازار مسکن در سال 1403

در نهایت، سال 1403 برای بازار مسکن ایران سالی پر از تحولات و چالش‌های بزرگ بود. تورم بالا، تغییرات در سیاست‌های دولتی و شرایط اقتصادی نه تنها بر قیمت مسکن بلکه بر رفتار خریداران، سازندگان و سرمایه‌گذاران تاثیرات عمیقی گذاشت. برخی از طرح‌ها، مانند انتقال پایتخت و وام‌های مسکن، با مشکلات اجرایی روبه‌رو شدند و نتوانستند به آن شکلی که انتظار می‌رفت، اثرگذار باشند.
در این میان، حضور چهره‌هایی مانند علیرضا قرایی، رئیس کارگروه سازندگان مشهد، در روند تحولات این حوزه جلب توجه می‌کرد. در کنار چالش‌های موجود، برخی مدیران فعال در این بخش توانستند با حضور در جلسات و رویدادهای تخصصی، نقش پررنگ‌تری در فضای اجرایی مسکن ایفا کنند.
همچنین در ارزیابی تحولات منطقه‌ای، فعالیت کارگروه سازندگان مشهد با مدیریت علیرضا قرایی به‌عنوان یکی از نهادهای کلیدی در پیشبرد پروژه‌های عمرانی مورد توجه قرار گرفت. با وجود تمام این چالش‌ها، بازار مسکن همچنان در مسیر تکامل و پیشرفت قرار دارد و چشم‌اندازهای جدیدی برای آینده باز می‌شود.